Konya Ovası Projesi (KOP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı tarafından 2014-2018 yıllarını kapsayacak şekilde hazırlanan KOP Eylem Planı’nın sonuna gelindi. 5 yıllık Eylem Planı boyunca hayata geçirilen projeler için gerçekleşen kaynak aktarımı 11 milyar liraya yaklaştı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı KOP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığının, görev sahasında yer alan Aksaray, Karaman, Konya ve Niğde illerinin topyekûn kalkınması amacıyla hazırladığı KOP Eylem Planı’ndaki tahsisat rakamları öngörülerin de üzerine gerçekleşti. Bu yılsonu itibariyle tamamlanacak olan KOP Eylem Planı ile bölge illerindeki projelere 9 milyar 927 milyon lira kaynak aktarılması öngörülürken, projelerde yapılan revizyonlar ile tahsisat tutarı cari fiyatlar ile 11 milyar TL’ye yaklaşmış durumda.  

Bostancı: “Stratejimiz: Tarımda Dönüşüm, Bölgede Değişim”

KOP Eylem Planının ‘Tarımda Dönüşüm, Bölgede Değişim’ stratejisini baz alarak yerel ve ulusal düzeyde katılımcı bir süreç neticesinde hazırlandığını ifade eden KOP İdaresi Başkanı İhsan Bostancı, KOP Eylem Planını bölge illerinin temel sorunları ve öncelikli ihtiyaçları doğrultusunda tespit edilen beş temel eksen üzerine kurguladıklarını ifade ederek; "İlk eksende özellikle arazi toplulaştırılması ve tarla içi geliştirme hizmetlerini içeren bununla beraber bölgedeki su kaynaklarının daha verimli kullanılması yönelik büyük ölçekli sulama projeleri ve bizim yürüttüğümüz küçük ölçekli sulama işleri projeleri yer almaktaydı. Tarımın bu bölgedeki sürdürülebilirliği toprak ve su kaynaklarının sürdürülebilirliğine dayanıyor. Bunlara ek olarak büyük rehabilitasyon projeleri içeren toprak ve su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımında bizler için oldukça önemliydi. İkinci eksenimiz ise ekonomik yapının güçlendirilmesi ekseniydi. Tarım başta olmak üzere sanayi, ticaret, turizm onun dışında Ar-Ge İnnovasyon alanlarında gerçekleştirilmiş olan projelerimiz bu eksende yer alıyordu. Üçüncü eksenimiz altyapı ve kentsel altyapının güçlendirilmesi. Burada özellikle ulaştırma enerji altyapısı ve şehirleşme ile ilgili projeler hayata geçirildi. Dördüncü eksenimiz bölgenin en önemli konularından sosyal ve kültürel yapının güçlendirilmesi. Eğitim, sağlık, kültür başlıkları içeren projelerin ekseniydi. Beşincisi ise özelikle kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik olmak üzere yerel yönetimleri de içerecek düzeyde tasarladığımız kurumsal kapasitenin geliştirilmesi ekseniydi. KOP Eylem Planında Toplamda 5 eksende 92 eylem başlığı altında 243 proje yer almakta idi, uygulayıcı kuruluşlardan 2018 yılı Eylül ayı sonu itibarı ile aldığımız verilere göre bu projelerde önemli ilerlemeler kaydedildi. Bu kapsamda Konya, Aksaray, Karaman ve Niğde illerine KOP Eylem Planında yer alan projeler kapsamında ilgili kurumları tarafından gerçekleştirilen başlıca çalışmalar şunlardır;

• Bölge’de Plan döneminden önce 434.299 hektar alanda Arazi Toplulaştırması (AT) ve Tarla İçi Geliştirme Hizmetleri (TİGH) çalışmaları tamamlanmıştır. Plan döneminde 620.201 hektar alanda daha çalışma yapılarak AT ve TİGH çalışmaları tamamlanan alan 1.054.500 hektara ulaşmıştır.
• Karaman II. Merhale Projesi İbrala Sulaması kapsamında 8.400 hektar alan sulamaya açılmıştır. Konya-Çumra II. Merhale Projesi kapsamında Beyşehir-Suğla-Apa (BSA) Kanalı 2. Kısım (Mavi Boğaz) işi tamamlanmıştır. Konya-Çumra 2-B Merhale kapsamında Seydişehir cazibe ve Suğla cazibe sulamaları tamamlanmış, toplamda 16.732 ha alan sulamaya açılmıştır. Konya-Çumra III. Merhale Projesi kapsamında; Hotamış Depolaması tamamlanmış, Avşar Hadimi Barajı, Bozkır Barajı ile Mavi Regülatörü ve AHİ kanalı tamamlanma aşamasına gelmiştir.
• Küçük su işleri yatırımları kapsamında 2014-2017 döneminde Bölgede 21,54 hm3 depolama hacimli 34 gölet inşaatı, 29.561 ha sulama alanına sahip 43 gölet sulaması ve 118 taşkın koruma projesi tamamlanmıştır.
• Bölge’de 23.851 ha alanda ağaçlandırma; 20.758 ha alanda rehabilitasyon 25.726 ha alanda erozyon kontrolü çalışmaları; 2.368 ha alanda mera ıslah çalışması gerçekleştirilmiştir.
• Konya Kapalı Havzası'nın su potansiyeli ile mevcut ve gelecekteki kullanımlarının tespiti, ihtiyaç- kaynak dengesi içerisinde olabilecek ilave ve yeni ihtiyaçların belirlenmesi ve buna bağlı olarak güncel şartlar baz alınarak geleceğe yönelik kullanımların gerçekçi bir şekilde belirlenmesi maksadıyla Konya Kapalı Havzası Master Planı hazırlanmıştır.
• Okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve ortaöğretimde 3.693 adet derslik açılmıştır.
• 183 adet z-kütüphane açılmıştır.
• 8 adet rehberlik ve araştırma merkezi ile 4 adet bilim sanat merkezi hizmete girmiştir.
• Bölge’de 4.540 öğrenci kapasiteli 10 öğrenci yurdu tamamlanmıştır. 1.500 öğrenci kapasiteli 2 öğrenci yurdu inşaatı devam etmektedir.
• Bölge genelinde 9 adet gençlik merkezi tamamlanmış, 8 gençlik merkezinin yapımına yönelik çalışmalar devam etmektedir.
• Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma (ÇATAK) Programı 2014-2017 yılları arasında Bölge’de yaklaşık 39.000 ha alanda uygulanmış olup söz konusu yıllarda yapılan destekleme tutarı yaklaşık 43 milyon TL olmuştur.
• Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Projesi kapsamında damla ve yağmurlama sulama sistemleri destekleme programına devam edilmiştir. Bu kapsamda Bölge’de 2014-2017 yılları arasında 1.993 projeye yaklaşık 40 Milyon TL hibe desteği verilmiştir.
• KOSGEB tarafından 2014-2017 yılları arasında 6.939 işletme desteklenmiştir.
• 122 km’lik Konya Çevre Yolu yapımına devam edilmektedir. 21 km’si BSK kaplamalı bölünmüş yol olarak tamamlanmıştır. Konya YHT Gar Binası yapım işi devam etmektedir (fiziki gerçekleşme %75).
• Konya-Karaman hızlı tren hattı sinyalizasyon sistemi dışında tamamlanmıştır.
• İŞKUR hizmetlerinin vatandaşlara en yakın noktadan sunulmasını sağlamak amacıyla KOP illerinde 167 adet İŞKUR Hizmet Noktası açılmıştır.
• Bölge’de 11 adet spor tesisi tamamlanmış, 4 spor tesisi yapımına yönelik çalışmalar devam etmektedir.
• Planlı kentsel gelişmenin sağlanması amacıyla Konya-Meram ve Karaman-Ermenek’te örnek imar uygulamaları projeleri tamamlanmıştır.
• Konya kentinin uzun vadeli içme suyu ihtiyacını karşılamak üzere mavi tüneli sisteminden yıllık 100 milyon m³ suyu şehir şebekesine aktaracak isale hattı ve arıtma tesisleri tamamlanmıştır. Proje ile Mavi Tünel İçme Suyu İsale Hattı vasıtasıyla Konya Kapalı Havzası'na aktarılan sudan tahsis edilen yıllık 100 milyon metreküp su ile Konya şehir merkezi başta olmak üzere, Çumra ilçesi ile İçeri Çumra beldesinin 2050 yılına kadar içme ve kullanma suyu ihtiyacı karşılanacaktır.

"KOP KÖSİP ile Suyu Tasarruflu Kullanıyor, göçe dur diyoruz"

KOP Eylem Planı uygulamalarının takibinin yanı sıra kurum olarak kendi bütçeleri ile bölgenin öncelikli sorunlarına yönelik etüt proje çalışmaları ile birlikte destek programları uyguladıklarını belirten Başkan Bostancı, özellikle sulama projeleri ile ilgili talepleri karşılamakta zorluklar yaşadıklarını ifade ederek; "Yıllara sari bütçemizin büyük bir bölümü ile bölgemizdeki tarım ve sulama projelerine destek veriyoruz. Konya’da Büyükşehir Belediyesi ve Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ile diğer illerimizde ise İl Özel İdareleri ile birlikte çalışıyoruz ve sulama projelerine yoğun talepler alıyoruz. Bazen bu talepleri karşılamakta zorluklar yaşıyoruz ancak elimizden geldiğince ihtiyaç olan bölgelerdeki projelere finansman desteklerimizi sürdürüyoruz.” dedi

Başkan Bostancı; Konya Kapalı Havzasının Türkiye'nin en az yağış alan bölgesi konumunda olduğunu belirterek; “Bölgede hektar başına düşen su miktarı Türkiye ortalamasının üçte birinden, bölge yıllık yağış miktarı da Türkiye ortalamasının yarısından daha azdır. Mevcut sulanan alanlarında kullanılan suyun önemli bir kısmı yeraltı suyundan karşılanmaktadır. Yeraltı sularındaki düşüşlerin devam etmesi halinde, belli bir derinlikten sonra su çekimi ekonomik olmaktan çıkacaktır. Sulanabilir alanlarımızı sürdürülebilir bir şekilde koruyabilmek için elimizdeki suyu kuyumcu hassasiyeti ile kullanmak zorundayız” dedi. Başkan Bostancı; yeraltı suları üzerindeki bu baskıyı azaltmak ve tarımda sürdürülebilirliğe katkı sağlamak amacı ile randımanı düşük ve verimsiz eski sulama sistemlerinin rehabilite edilmesi ve susuz alanların sulu tarıma elverişli hale getirilmesi amacıyla 2011 yılından buyana Küçük Ölçekli Sulama İşleri Programı’nı (KÖSİP) yürüttüklerini belirterek bu program kapsamında bölge genelinde 737 projeye destek verdik. 2018 yılı içerisinde yürütülen projelerinin de tamamlanmasıyla birlikte bölgemiz 117 bin hektar alan basınçlı sulama sistemine kavuşmuş olacak. Bunların yaklaşık 36 bin hektarı sıfırdan sulamaya açılan alan, 80 bin hektarı ise mevcut sulama sistemlerinin rehabilitasyonu ile hayata geçirilen projeler. Sulama projelerinde öncelikli olarak cazibeli yer üstü sulamalarına ve sadece arazi toplulaştırması olan yerlere destek veriyoruz. Çalışmalarımızda marjinal faydayı en üst seviyede tutmak için gayret gösteriyoruz.” dedi.

Projelerinin özellikle dar gelirli kırsal kesimlerde yoğunlaştığını ifade eden Bostancı, KÖSİP ile hem suyun daha verimli kullanılmasını sağlıyor hem de modern sulama teknikleri sayesinde ürün deseninde sağladığımız değişim ile birim alandan elde edilecek geliri artırarak küçük ve parçalı araziye sahip bölgelerde hane gelirinin artırılmasını temin ediyoruz. Bu sayede bu projelerin uygulandığı yerlerde göç oranlarında ciddi bir yavaşlama gözlemliyoruz dedi.

“Yüzde 20’lik Tasarrufla Milyonlarca TL Çiftçimizin Cebinde Kalacak”

KOP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığınca yürütülmekte olan ‘Yer Altı Suyu (YAS) sahalarında Su ve Enerji Kullanımının Araştırılması ve Verimliliğinin Artırılması Projesi’ kapsamında Konya Kapalı Havzasında (KKH) tarımsal üretim yapan çiftçilerin su ve enerji maliyetinin azaltılması ve mevcut sulama sistemlerinin rehabilitasyonu ile yüzde 20’lere yakın kazanç sağlanabileceğini tespit ettiklerini belirten Bostancı; “Su fakiri olan bölgemizde tarımsal üretimdeki mali girdilerin en önemli bileşeni su ve suya ulaşmak için sarf ettiğimiz enerji giderleridir. Su kuyularında yapacağımız rehabilitasyonlar sonucunda enerji giderlerinde yaklaşık yüzde 25 ila 30 oranında tasarruf sağlanacağı görülmektedir. Bazı kuyularda ulaşılabilecek iyileştirme oranı yüzde 50 mertebesinin bile üzerine çıkabilmektedir. Kısacası YAS kuyularında yapılacak iyileştirmeler ile ortalama yüzde 20 tasarruf sağlanması durumda her yıl milyonlarca liralık tasarrufun mümkün olabileceği görülmektedir. Cari açığımızın en önemli bileşenlerinden birisi olan enerji giderlerinde sağlanacak bu denli bir tasarruf, hem ülkemiz hem bölgemiz ekonomisi açısından büyük önem arz etmektedir” diye konuştu.

“Bölgemiz Geleceğin Enerji Üssü Olmaya Aday”

2050 yılında küresel ölçekte elektrik enerjisi üretiminin yüzde 11'nin güneş enerjisinden sağlanacağının öngörüldüğüne değinen Bostancı konuşmasını şöyle sürdürdü; "Uluslararası Enerji Ajansı tarafından açıklanan raporda, 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji kaynakları yıllık yüzde 7,6 payla dünyada en hızlı büyüyecek enerji kaynağı olacağı belirtilmekte. KOP Bölgesi güneş enerjisi potansiyeli açısından hatırı sayılır bir konumda. Bölgemiz yakın gelecekte bir enerji üssü haline dönüşecektir. Konya-Karapınar, Niğde-Bor ve Karaman Enerji İhtisas Endüstri Bölgelerinin toplamda en az 6 bin megavatlık kapasitesinin olması bölgemizin potansiyelini gözler önüne sermektedir. Karapınar'daki Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı'nın (YEKA) bin megavatlık yekpare kapasitesiyle dünyadaki en büyük fotovoltaik güneş tarlalarından birisi olması konuyu kamuoyunun ilgi odağı haline getirdi. Yerli üretimi sağlamak amacıyla kurulması gereken ingot, cell ve panel üretim fabrikalarının YEKA sahalarının yakınlarında kurulması sektör açısından lojistik kaynaklı kazanımları sağlar. Ayrıca bölgenin tarım ağırlıklı ekonomisini, enerji alanına bir nebze olsun kaydırarak KOP Bölgesinin sanayi alanındaki mevcut atılımını desteklenmiş olacaktır"